Divyasha Doshi

અંગ્રેજીમાં શબ્દ મળ્યો હતો ‘ડિસ્પોઝેબલ મેન’. બે ઘડી આ શબ્દે વિચારોમાં પરોવાઈ ગઈ. સ્ત્રી તરીકે મને નારીવાદી અભિગમ અનુભવવો સાહજિક છે, કારણ કે મારું એ વિશ્ર્વ અને અનુભૂતિ છે. પણ જ્યારે તમે માનવીય સ્તરે વિચાર કરો છો ત્યારે સ્ત્રી-પુરુષના ભેદ પાડીને વિચારવું અશક્ય લાગે છે. ડિસ્પોઝેબલ સેક્સ એટલે કે વાપરીને ફેંકી દેવાય કે પછી વપરાશ યોગ્ય જાતિ અંગે પણ કેટલાક લોકો વિશ્ર્વસ્તરે ચર્ચા કરી રહ્યા છે. ધારો કે કામચલાઉ પુરુષની જગ્યાએ કામચલાઉ સ્ત્રી કે કામચલાઉ પત્ની એવું લખાય તો અમે સ્ત્રીઓ કાગારોળ મચાવી દઈશું. સ્ત્રીઓને આવું કહી જ કેમ શકાય? સદીઓથી સ્ત્રીઓ પર અત્યાચાર અને અવહેલના થઈ છે, વગેરે વગેરે વાત સાચી જ છે ખોટી નથી. પણ પુરુષ વિશે આ વાત લખાય તો કોઈ પુરુષો બૂમાબૂમ નહીં કરે... એની મને ખાતરી છે. અમેય નહીં કરીએ ....સારું થયું જેવા સાથે તેવા વગેરે વિચારો થશે. પણ શું તે યોગ્ય છે?

યાકુબ મેમણના મુદ્દે ફાંસીની સજા વિશે જ્યારે ચર્ચાઓ ચાલી હતી. ફાંસીની સજા રદ્દ કરવા માટે માનવીય અધિકારમાં માનનારાઓમાં ખાસ્સી ચર્ચા પણ ચાલી. તે સમયે માનવીય અધિકાર અંગે વિચાર કરતાં સમજાયું કે ત્રાસવાદી સંગઠનો સ્ત્રીઓને જેમ સેક્સ્યુઅલ ઉપયોગ માટે વાપરે છે, તે જ રીતે યુવાન છોકરાઓને - પુરુષોને પણ વાપરે જ છે. ડિસ્પોઝેબલ મેન એટલે કે કામચલાઉ જ્યાં સુધી કામનો હોય ત્યાં સુધી વાપરવાનો અને પછી ડિસ્કાર્ડ એટલે કે કાઢી નાખવાનો. ત્રાસવાદી સંગઠનો કેટલાય ક્ષેત્રોમાં યુવાનો માટે કોઈ પસંદગીને અવકાશ નથી આપતા. યા તો સંગઠનમાં જોડાઈને સમાજમાં નફરત ફેલાવો, દહેશત ફેલાવો, મારો , કાપો. હિંસામાં માનો કે ન માનો હિંસક બનો યા તો પછી મરવા તૈયાર થાઓ. શું પુરુષોને ચોઈસ ન હોય હિંસક ન બનવાની ? કેટલી સ્ત્રીઓને તાબામાં લઈને બળાત્કાર કરાયો. તેમને રહેંસી નાખવામાં આવી તેના આંકડાઓ આવશે. પણ કેટલા પુરુષો મનેકમને રહેંસાઈ ગયા તેના આંકડા નથી મળતા. સંગઠનો અને લશ્કરોમાં પુરુષોને મરવા માટે જ તૈયાર કરવામાં આવે છે.

પ્રથમ અને બીજા વિશ્ર્વયુદ્ધ સમયે કેટલા પુરુષો હણાઈ ગયા. તેમાં કેટલાય દેશોમાં હજારો ગામો યુવાનો વિનાના થઈ ગયાં. કેટલાય યુવાનોને હિંસાથી નફરત હતી. સામી વ્યક્તિને મારતા જીવ નહોતો ચાલતો પણ કોઈ જ પસંદગી નહોતી. પાકિસ્તાન અને ભારતની સીમા પર રક્ષણ કરતા જવાનોને કોઈ ચોઈસ નથી હોતી. જો તેમને ચોઈસ હોય તો મરવા કે મારવા ત્યાં જાય નહીં. આપણી જેમ સુરક્ષિત જિંદગી જીવવી તેમને ગમે જ. પણ સત્તા અને સમાજની માગ કેટલાય પુરુષોને માતાપિતાની સેવા કરવાથી, બાળકોને રમાડવાનો આનંદ લેવાથી કે પત્ની સાથે પ્રેમની પળો વિતાવવાથી વંચિત રાખે છે.

પુરુષ હોવું એટલે જ ડિસ્પોઝેબલ હોવું, કામચલાઉ માનસિકતાથી જોવું એ કેટલી ક્રૂર પ્રક્રિયા છે તેના આંકડાઓ વારંવાર અપાતા નથી કે ન તો તેની ચર્ચાઓ થાય છે. કારણ કે માનસિકતા જ દરેકની જાતિ ભેદભાવના ડીએનએથી ભરેલી છે. સ્ત્રી અને પુરુષ બન્નેને હિન્દુ- મુસલમાનની જેમ સતત લડતા રાખવાની માનસિકતા આપણે જ ઊભી કરી છે. ટાઈટેનિક ડૂબી ત્યારેય પુરુષોને મરવા માટે મૂકી દેવાયા અને સૌથી વધુ સ્ત્રીઓ અને બાળકોને બચાવાયા. જ્યારે કોઈપણ આપત્તિ આવે ત્યારે પુરુષનું પુરુષાતન તો જ ગણાય જો તે આગળ આવી દરેક માર સહી લે. ૧૯૯૩માં વોરેન ફેરેલે, મિથ ઓફ મેલ પાવર : વ્હાય મેન આર ધ ડિસ્પોઝેબલ સેક્સ પુસ્તક લખ્યું ત્યારે ખાસ્સો ઊહાપોહ થયો હતો. કેટલાકે તે પુસ્તકને વખાણ્યું તો કેટલાકે વખોડ્યું પણ ખરું. વોરેન લખે છે કે, પહેલાં બન્ને જાતિ પાસે પાવર કે સત્તા નહોતી ફક્ત રોલ હતા. સ્ત્રી બાળકો મોટાં કરતી અને પુરુષ શિકાર લઈ આવી તેમનું પાલનપોષણ કરતો. આજે પુરુષ નબળો કે ઈમોશનલ બને તો તે તેના પુરુષાતન પર સવાલ થાય. પુરુષ એટલે સ્ટ્રોન્ગ, રડે નહીં, જેને મૃત્યુનોય ડર ન લાગે. જ્યારે સ્ત્રી એટલે બિચારી, નબળી, લાગણીશીલ હોય. આમ બે વિરુદ્ધ મત ઊભા કરીને કદીય ન ખતમ થાય એવો સંઘર્ષ બે જાતિ વચ્ચે મૂકી દીધો છે.

વોરેન ફેરેલ ડિસ્પોઝેબલ સેક્સને સમજાવતાં લખે છે તે વિચારવા યોગ્ય ખરું , પહેલાં સ્ત્રીઓનું બાળકોને જન્મ આપતા મૃત્યુનું પ્રમાણ વધુ હતું. એ જ રીતે સૈન્યમાં લડતા પુરુષોના મૃત્યુનું પ્રમાણ હતું. સ્ત્રીઓ બાયોલોજિકલ- કુદરતી તકલીફોથી મૃત્યુ પામતી જ્યારે પુરુષોને મરવા માટેની માનસિકતા સાથે જ તૈયાર કરાતા તે સમાજ દ્વારા. આજે પણ ત્રાસવાદી સંગઠન હોય કે દેશનું સૈન્ય હોય તેમાં બીજા પુરુષોને મારતા પુરુષોને જાતે મરવા માટે તૈયાર કરવામાં આવે છે. બીજો એક મુદ્દો મહત્ત્વનો એ છે કે પુરુષ જો કમાય તો જ ઉપયોગી હોય છે. માતાપિતા માટે , બીજા પુરુષોની નજરે આદરને પાત્ર અને સ્ત્રીની દૃષ્ટિએ પરણવા યોગ્ય. આજે પણ સમાજમાં આ પરિસ્થિતિ છે જ. જો પુરુષ કમાતો ન હોય તો તે નકામો ગણાય. જો ઈક્વાલિટીની વાત થતી હોય તો લગ્ન માટે એવી જાહેરાત ક્યારેય જોવા મળતી નથી કે સારું કમાતી સ્ત્રીને ઘરરખ્ખુ પતિની જરૂર છે. ઘરકામ માટે રસોઈયા અને કામવાળા પુરુષો હોઈ શકે. પણ પતિ તો કમાતો જ હોવો જોઈએ અને ઘરકામ કરતો ન હોવો જોઈએ. જોકે આ માનસિકતા રચવામાં પુરુષોનો વાંક નથી ? ફેમિનિસ્ટ સંગઠનો હકીકતમાં તો માનવીય અધિકારમાં જ માનતા હોય છે. તેઓ જુલમ સહેવામાં નથી માનતા તો જુલમ કરવામાંય નથી માનતા, નારીની જેમ જ પુરુષોનાય સંગઠનો હવે તો છે. તેઓ પણ માનવ અધિકારની જ વાત કરે છે. પરંતુ, જાતિવાદી આ સંગઠનો છેવટે તો માનસિકતાથી દોરવાઈને જ કામ કરવા લાગે છે.

આજે નાની નાની બાબતે છૂટાછેડાના કિસ્સાઓ વધી રહ્યા છે પણ જો બાળકોની કસ્ટડી આપવાની હોય તો મોટેભાગે માને જ અપાય છે. કેમ પુરુષોને પોતાના બાળકને માટે લાગણી ન હોય? જરૂરી નથી કે પિતાને બાળક ઉછેરતા ન આવડતું હોય. પુરુષને પણ બાળકની પચાસ ટકા કસ્ટડી આપવી જોઈએ. સિવાય કે પિતાને કોઈ જવાબદારી ન લેવી હોય કે તે વિકૃત ગુનેગાર હોય. પણ ક્યારેક તો તે બાળકનો ઉપયોગ કરીને પીડા આપવાના પ્રયત્નો પણ થતા હોય છે. પિતૃસત્તાક માનસિકતા સ્ત્રીને જેટલી નડે છે તેટલી જ પુરુષનેય તકલીફ આપે છે.

છૂટાછેડાના કિસ્સામાં હંમેશા સ્ત્રી તરફ સહાનૂભુતિ વધુ હોય છે. પણ જરૂરી નથી કે સ્ત્રીનો કોઈ વાંક જ ન હોય અને દરેક વખતે પુરુષોનો જ વાંક હોય. કાયદામાં વ્યભિચારના ગુનામાં આજે પણ પુરુષને જ દોષી ગણવામાં આવે છે. પત્નીને પરપુરુષ સાથે સંબંધ હોય તો પતિ એ પુરુષને એડલ્ટરી માટે જેલ મોકલી શકે છે. એડલ્ટરીમાં ભાગીદાર સ્ત્રીને કોઈ સજા નહીં, કારણ કે સ્ત્રી એ પતિની પ્રોપર્ટી હોવાનું માનીને આવા કાયદા ઘડાયા છે.

પુરુષોના આપઘાતની સંખ્યા પણ સ્ત્રીઓ કરતાં વધુ હોય છે, કારણ કે સમાજ ફેઈલ્યોર પુરુષને સ્વીકારતો નથી. સ્ત્રી કામ ન કરે કે ઓછા પગારની નોકરી કરતી હોય તો વાંધો નહીં પણ પુરુષ જો કામ ન કરવા માગે કે તેની ઓછા પગારની નોકરી હોય તો સમાજ કે કુટુંબીઓ કોઈ તે પરિસ્થિતિ સ્વીકારતું નથી. સ્ત્રીને નબળી જાતિ બનાવીને, માનીને , સ્થાપિત કરીને પુરુષો પોતાનેય ડિસ્પોઝેબલ બનાવી રહ્યા છે. જાતીય ભેદભાવ ન હોય એ પરિસ્થિતિ પુરુષ અને સ્ત્રી માટે આદર્શ સ્થિતિ છે. એનો અર્થ એ નથી જ કે બન્નેની ભૂમિકા બદલાઈ જશે. બાયોલોજિકલ ફરક તો રહેવાનો જ પરંતુ, સમાનતા અને સન્માન માનવતાનું વાતાવરણ સર્જી શકે છે. કુટુંબ, સમાજ, દેશ, દુનિયામાં શાંતિ સ્થાપી શકે છે. પણ આ તો એક સરસ કલ્પના જ છે જે ભવિષ્યમાં થોડાઘણા અંશે પણ સાકાર સ્વરૂપે જોવા મળેય ખરી.

મુશળધાર વરસાદ અને કોફી કે પછી ડેટ ઓન કોફી તમારી પોતાની સાથે કે બીજાની સાથે.. વેલ તમને થશે કે પુરુષ અને કોફીની સાથે શું લેવા દેવા તો ગયા અઠવાડિયે એટલે કે પહેલી ઓગસ્ટના રોજ વિન્સેન્ટ મરોટા ૯૧ વરસની વયે અમેરિકામાં મૃત્યુ પામ્યા. વિન્સેન્ટે દુનિયાનું પહેલું ઇલેક્ટ્રિકલ ડ્રીપ કોફી મશીન બનાવ્યું હતું. મિ. કોફી નામના મશીને ઈતિહાસ સર્જી દીધો હતો. મશીને લોકોને કોફી પીવાનું ઘેલું લગાડ્યું હતું.

કોલેજમાં હતા ત્યારે સાયકોલોજી ટેસ્ટ દ્વારા સામેની વ્યક્તિનું વ્યક્તિત્વ જાણવાનો પ્રયાસ કરતાં કેટલાક પ્રશ્ર્નો પુછાતા. તેમાંનો એક પ્રશ્ર્ન હતો ...તમે રૂમમાં પ્રવેશો છો અને ત્યાં ટેબલ પર કોફીનો કપ પડ્યો છે તમે શું કરશો ? કોઈને પૂછ્યા વિના કોફી પી લેશો કે કોઈ આવે તેની રાહ જોશો કે પછી થોડો સમય રાહ જોયા બાદ કોફી પીશો કે પછી કોફી પીશો જ નહીં? અહીં કોફી એ ઓપોઝિટ સેક્સના પ્રતીક તરીકે માનવામાં આવતું. સામી વ્યક્તિ વિરુદ્ધ જાતિ વિશે કેવા વિચારો ધરાવે છે એ જાણવાના પ્રયાસ રૂપ આવા પ્રશ્ર્નો પુછાતા. આમ પણ કોઈને ડેટ એટલે કે સામી વ્યક્તિમાં તમને રસ હોય અને તેને વધારે જાણવા કે પામવા કોફી પીવાનું આમંત્રણ અપાય છે. આપણે ત્યાં પણ કોફી કલ્ચર હવે વધી રહ્યું છે. દક્ષિણમાં કોફી પીવાનું ખાસ તો ફિલ્ટર કોફી પીવાનું કલ્ચર હતું અને છે. પણ શહેરોમાં વિદેશની કોફી શોપની બ્રાન્ચ અહીં ખૂલી રહી છે. પચાસ રૂપિયાથી લઈને ૨૦૦ રૂપિયા સુધીની કોફી અહીં પીરસાય છે. વળી તમને કોઈ ત્યાં માથા પર ઊભા રહીને ટેબલ ખાલી કરવાનું નથી કહેતું. એટલે કે તમે રિલેક્સ થાઓ. બેસો વાતચીત કરો. વાંચો, લખો કે પછી કામની મીટિંગ કરો... કોફી શોપ કામ માટે કે પ્રેમ માટે કે પછી ચિલ કરવાના સ્થળ તરીકે પ્રખ્યાત થતું જાય છે. ગામમાં ચાની કે પાનની દુકાને લોકો કલાકો બેસીને તડાકા મારે તે સહજ હતું પણ શહેરોમાં તમને કોઈ સરસ જગ્યા બેસવા માટે આપે છે તે કોફી શોપ છે.

સોશ્યલ સાઈટ્સ ફેસબુક અને ઈન્સટાગ્રામ પર મેન એન્ડ કોફી પેજ છે. એ પેજ પર લખ્યું છે કે બે સુંદર વસ્તુને એક જગ્યાએ લઈ આવ્યા પુરુષ અને કોફી. એ પેજ પર હેન્ડસમ પુરુષોના કોફીના કપ સાથે ફોટાઓ છે. કોફીમાંનું કેફેન મગજને ઉત્તેજિત કરતું પીણું હોવાને કારણે પણ કોફીની આદત હોય છે તેમની સવાર તેમની મનગમતી કોફીની સુગંધ સાથે જ પડે છે. મિસ્ટર કોફી મશીન બનાવનાર વિન્સેન્ટે ફોર્બસને ૧૯૭૯માં ઇન્ટરવ્યુ આપતા કહ્યું હતું કે મને મારી કોફીનો સ્વાદ મારા ઘરે કે બીજા કોઈના ઘરે ભાવતો નહોતો. તે સમયે જે રીતે ઘરે ધીમા તાપે ઉકાળીને કોફી બનાવાતી તેમાં વિન્સેન્ટને બળેલો સ્વાદ આવતો. એટલે તેના રિયલ એસ્ટેટના ધંધાના પાર્ટનર સાથે મળીને ૨૦૦ ફેરેનહિટ પર ઊકળતા પાણીમાં કોફી બને એવું મશીન બનાવ્યું. કોફી લવરને ઈન્સટન્ટ કોફીનો સ્વાદ ક્યારેય ભાવતો નથી. તાજી દળેલી કોફીનો સ્વાદ અને એરોમા તેમને માટે સ્વર્ગ સમાન

હોય છે.

દુનિયાના મોટાભાગના ક્રિયેટિવ પુરુષો સવારે ઊઠીને કોફી જ પીવે છે. દરેક વ્યક્તિની પોતાની ખાસ કોફી હોય છે. અને તેમને એ ખાસ રીતે બનાવીને જ પીવી હોય છે. કોફી લવર પુરુષો હકીકતમાં ચૂઝી એટલે કે તેમની પોતાની આગવી પસંદ હોય છે. એમાં તેઓ ક્યારેય બાંધછોડ કરવા તૈયાર નથી હોતા. વિન્સેન્ટે પોતાને ભાવતી કોફીનો સ્વાદ મેળવવા માટે ૧૯૭૨ની સાલમાં મિસ્ટર કોફી મશીન બનાવ્યું તે એટલી હદે અમેરિકામાં પોપ્યુલર થયું કે ૧૯૭૫ની સાલમાં તો અમેરિકાના દરેક ઘરમાં મિસ્ટર કોફી મશીન હોય જ. તેની કંપની રોજના ૪૦,૦૦૦(ચાલીસ હજાર) મશીનનું ઉત્પાદન કરવા લાગી એટલી તેની ડિમાન્ડ વધી ગઈ.

સાયન્ટિફિક અમેરિકન મેગેઝિનમાં છપાયેલ એક આર્ટિકલમાં તો છપાયું છે કે કોફી પીનારા વધુ સતેજ હોય છે. કારણ કે કોફીમાંનું કેફેન તમને કોકેનની જેવી અસર આપે છે. જો કે રોજ કોફી પીનારાને તેવી અસર થતી નથી જેટલી ક્યારેક જ કોફી પીનારને થાય છે. કોફી મગજને જાગૃત રાખે છે એટલે કામ કરવા માટે મગજને જાગૃત રાખવા માગતા લોકો મોટેભાગે કોફી પીવે છે. નવાઈ લાગે અને છતાં રસ પડે તેવી વાત એ કે તમે કેવી કોફી ઓર્ડર કરો છો તેના પરથી તમારું વ્યક્તિત્વ છતું થાય છે એવું સંશોધન પણ થયું છે. યુ આર વ્હાય યુ ઈટ - ચેન્જ યોર ફુડ એટિટ્યુડ ચેન્જ યોર લાઈફ નામનું પુસ્તક ક્લિનિકલ સાયકોલોજિસ્ટ ડો. રામાની દુર્વાસુલાએ લખ્યું છે તે વિશ્ર્વભરમાં પ્રસિદ્ધ છે. એ પુસ્તકમાં ડો. રામાનીએ કોફી અને વ્યક્તિત્વ વિશે વિસ્તારથી લખ્યું છે. જેમકે બ્લેક કોફી પીનાર સીધા સાદાનો નોનસેન્સ વ્યક્તિત્વ ધરાવે છે. તો ઈન્સટન્ટ કોફી પીનારા લાસરિયા, કહે પણ કરે નહીં એવા હોય છે. સોયા

મિલ્ક, ડબલ ડિકેફ, એકસ્ટ્રા ક્રિમી વગેરે કોફીનો આગ્રહ રાખનાર કે ખાસ કોફીનો આગ્રહ રાખનારા સ્વભાવથી ઓબસેસિવ, ક્ધટ્રોલિંગ તથા ખૂબ ચીકણા હોય છે. તો લાટે કોફીના ચાહકો ન્યુરોટિક એટલે કે વિચિત્ર અને લોકોને ખુશ રાખવામાં માનનાર અર્થાત્ મસ્કા મારી શકનાર અને છેલ્લે જેઓ ગળી કોફી પીએ છે. તેઓ મોટાં થઈ ગયેલાં બાળકો છે.

જો કે આવાં તારણો પર ખાસ્સા રિસર્ચ પછી ડો. રામાની આવ્યા હોવા છતાં તેઓ કહે છે કે, આપણું વ્યક્તિત્વ કોફીના ઓર્ડરથી નથી ઓળખાતું પણ આપણી એસ્ટ્રોલોજિકલ રાશિ દ્વારા ઓળખાય છે. તમે લાટે પીતા હો ને ક્ધટ્રોલ્ડ વ્યક્તિત્વના સ્વામી હોઈ શકો. જીવન કોફીની પસંદગીથી જાણી શકાય એટલું સરળ હોત તો કદાચ બોરિંગ બની ગયું હોત કે પછી ઓછું કોમ્પલિકેટડ છતાં ચેલેન્જિંગ હોત .

પુસ્તકમાં પસંદગી - ચોઈસ વિશે વિસ્તારથી ચર્ચા કરી છે. તેમનું કહેવું છે કે આપણે કાળી કોફી કે લાટે કે પછી ઈન્સટન્ટ કોફી પસંદ કરીએ છીએ તે આપણી વિચારવાની પદ્ધતિ, જોખમ લેવાની તૈયારી વગેરે આપણા વ્યક્તિત્વના અંશો છે. આપણી પસંદગી પર બાયોલોજી, માણસો, વાતાવરણ , ભય વગેરેની અસર થાય છે. આપણી પસંદગી ક્યારેક આપણી પોતાની હોય જ નહીં એવું પણ લાગતું હોય છે. આપણા વ્યક્તિત્વનો વિકાસ કરવો હોય તો ચોઈસને વળગી ન રહો, પસંદગીને વિસ્તારી જુઓ. અમે તો કહીશું કે જુદી જુદી કોફી ટ્રાય કરી જુઓ. વિશ્ર્વભરની કોફી હવે મળે છે અને દરેકનો સ્વાદ અને સોડમ તમને જુદા માહોલમાં લઈ જઈ શકે. આલ્કોહોલ ન પીતા હોય તેવી વ્યક્તિઓ માટે કોફી પણ આલ્કોહોલની જેમ જ એડિકટિવ બની શકે છે. કોફીનો અરોમા અને ટેસ્ટને વાગોળો અને મગજને સતેજ કરી કામે લાગી જાઓ.

પ્રખ્યાત ચિત્રકાર વાનગોગે મેન વીથ કોફી ચિત્ર દોર્યું હતું. જો કે યુરોપિય દેશોમાં ઠંડી સામે કોફી જેવું ઉત્તેજક પીણું જરૂરી બની જાય છે. અમેરિકાના કેરોલિના પ્રદેશમાં આવેલ માયટલ નામના ગામમાં વરસોથી બારેક બાળપણના ગોઠિયાઓ જે આજે ૬૦ થી ૭૦ વરસના થઈ ગયા છે તે રોજ સોમવારથી શનિવાર સવારે પાંચ વાગ્યાથી લઈને નવ વાગ્યા સુધી રસ્તા પરની એક નાનકડી કોફી શોપમાં કોફી પીવા મળે છે. કોફી પર ચર્ચા અહીં એવી જામે કે ભૂતકાળથી લઈને ભવિષ્યના દરેક વિષયો વિશે વાત થાય. ચૂંટણીના સમયે ક્યારેક રાજકારણીઓ પણ તેમની સાથે જોડાય છે. મેન એન્ડ કોફીનો સંબંધ પ્રેમી પ્રેમિકા જેવો હોય છે એવું કહી શકાય. એટલે જ કોફી પીતા પુરુષો પોતાના સ્વાદની કોફી માટેનો આગ્રહ છોડતા નથી. સાયન્ટિફિક તારણો એવું ય કહે છે કે કોફી પીનારી વ્યક્તિ સવારે બીજી કોફી ન પીનારી વ્યક્તિઓ કરતા એક્ટિવ હોય છે. હોઈ શકે પણ બે ત્રણ કપથી વધુ કોફી પીવી નુકશાનકારક છે. એ પણ એટલું જ સાચું છે.